Luscinia ac rosa

In tācito hortorum, nocte earina,
Ad rosam cāntilat luscinia eurina.
Sed rosa bella nihil audit nec sentit,
In canticum amoris mentem non advertit.
Sicine cantas dēcoris nivali, lento?
Poeta resipiscas, pulsus quo momento?
Non rosa audit, poetam non sensura.
Āspicis - floret, adis – nihil responsura.

Ad poetam

Ne populi amorem aestimes poeta!
Nam laudum transibit brevis sonus.
Jus stulti erit cognitum, cavillae spretae,
Sis vero firmus, gravis, et tranquillo pronus.

Es rex, et via liberali solus ito,
Quo fert ingenium te liberum et bonum,
Meliorans labores cogitationum,
Et palmas rei liberalis non petito.

In temet palmae. Es ipse ius praelatum,
Nam tuum aestimas severior creatum.
Contentus opere tu faber delicate?

Contentus? Tum vulgus maledicat eo,
In aram spuat tuam, qua ignis leo
Cortīnam quatit strenua lascivitate.

Ad ***

Permirum memini momentum:
Stitisse mihi te secūri,
Vt visum lubricum, retentum,
Vt genium decōris puri.

Tristitia quum fui gravis,
Per vanam curam impacatam,
Mi diu vox sonavit suavis,
Et formam somniavi gratam.

Sed procellarum vis feralis
Praeterita difflavit vota,
Oblitus ego vocis suavis,
Et formam animo confotam.

In angulo, in umbra totum
Inclusi me et traxi moram,
Non deum habui, nec motum,
Nec fletum, vitam nec amorem.

En animi labuntur muri
Et ades mihi iterato,
Vt genium decōris puri,
Vt visum lubricum, moratum.

Insanum pālpitat cor meum
Quod habet iterum ardōrem,
Et motum animi, et deum,
Et fletum, vitam et amorem.

Autumnus

Quid tum in mentem meum somniantem non intrat?
Derghavin

October iam obvenit, de nudis thallis
Iam ultimam excutit frondem nemus.
Frigescit via, algor flat autumnalis.
A rivo alitur hydraletes hactenus,
Sed lacus congelavĕrat. Gaudialis
Vicinus properat venatum meus.
Affecta germina hoc lusu effrenato,
Latratu canum aesculeta excitata.

Ver mihi displicet - nunc meum tempus.
Ingrata tabes, foetor, lutum - vere doleo.
Fervente sanguine languōri dati sensus.
Honores magis hiemi adoleo.
Delector nive. Ut cursus inoffensus
Traheae, levis esse et solutus soleo,
Cum viridis confota pellibus puella
Sollicita comprimit manum tibi bella!

Per speculum planorum fluviorum,
Acuto ferro calceato, labi laete!
Et curae amplae hiemalium festorum?..
Sed satis est! Nam hiems nive locuplete
Taedebit etiam ursum incolam lustrorum!
Non potest aevum equidem completum
Armidis cum virentibus vectari trahis
Vel domi ad caminum acetasci magis.

Ni ardor, pulvis, culices et muscae,
O aestas lucida, sis mihi voluptate!
Nos, perdens animi virtutes, uris usque.
Nos quasi agri laboramus siccitate.
Frigesci nos et imbui mens animusque,
Et hiemem meremus ipsa tempestate.
Placentis atque vino, ea comitata,
Inferias hae damus gelu et gelato.

Iurgatur autumnitas promota fere,
Sed mihi ista ridet, lector care,
Enitens dēcore placate atque mere.
Sic nata potest inamata allectare
Paternae domui. Me, nuntio sincēre,
Horarum anni ea sola delectari,
In ea multum boni, quiddam in morosa
Inveni, animo sum haud glorioso.

Qua hoc explanem? Est sane mihi grata,
Vt phthisicam placere vobis forte
Fit virginem, quae mortis condemnata
Misella labitur mansuete, caeca sorte.
Inspicitur in ore risus deflorato
Non sentit frigus bustuarium devota,
Collucet etiam eius os rubore culto.
Adhuc vitalis est, cras autem sepulta.

O maestum tempus, venustatem oculorum!
Iucundus mihi tuus abeuns ornatus.
Naturae delector magnifico languore.
Amoenus lucus auratus purpuratus.
In ramis stridula flatura flat frigore,
In caelo fluit fumus nubibus undatus,
Sol rarius, priores iam gelationes,
Atque remota hiemis minationes.

Autumnis singulis floresco, meo more.
Mi prodest frigus Russicum admodum.
Assūmo suetis vitae iterum amorem.
Vicissim abit somnus, fames incalescens.
Iucunde sentio fervescere cruorem,
Cupidines bullire. Felix, adulescens
Sum rursus vitae plenus – corpus meum tale
(Condōna quaeso mi excessui prosali).

Adducitur mi equus. Et per tesqua plana
Flutante iuba equitem is fert anhēlus,
Retinnit, ungula ardente cana,
Sonore equor rigens dissilitque gelus.
Deficit dies, in camino omnicano
Accensus ignis, tum clare sua melos,
Tum ieiune dat, ad eum quidem lego
Seu multa varia cum animo contego.

Et obliviscor mundi, dulciter soporus
Figmento meo, suavis ipsis horis,
Accēdit tum ad me Musarum chorus.
Et plena angitur mens lyrici fervōris,
Vibratur, rēsonat, et quaerit fores
Evasum denique soluta absque loris.
Occurrit mihi agmen hospitum invisum,
Praeterita, somnorum opera enisa.

Et mentes strenuae tumultuantur fartae,
Et leves numeri adversi eis currunt,
Et digiti supplicant pennae, penna chartae,
Fit mora paula – solute versus fluunt.
Sic navis dormit mersa aquae artae,
Sed acres nautae abrupte se inruunt
Huc et illūc. Tumescunt lintea decōra, -
En moles movitur, infindit undas prora.

Propheta

Me aegro sitis spiritalis
Erravi acri in deserto, -
Et ecce Seraphīm sex alis
Me venit animo incerto.
Attigit digtis pupillas
Ut somnus levibus tranquillus.
Apertae meae tum pupillae
Ceu attonitae aquillae.
Is meas aures tractavit, -
Quas sonor, crepitus stipavit:
Et audivi caeli motum,
Volatum sursum angelorum,
Meatum natricum mersorum,
Atque amotae vitis foetum.
Proclivit se ad mea ora,
Et vulsa lingua dedecōra
Incesta mea sordulenta,
Serpentis linguam mi sensatam
In meum rigidum palatum
Tum dextra posuit cruenta.
Praecordiis discissis ensi
Cor meum vivum eligare
In pectora hiata sensi
Flammosam prunam insertare.
Immotus in deserto stratus,
Et voce deus me adfatus:
“Resurge vates, resque geras,
Et fato pareas supērbo,
Pervagans maria et terras
Hominum corda ure verbo”.

Propheta

Scientiam prophetae ego
A iudice quum cepi caeli,
In oculis multorum lego
Paginas vitii et zeli.

Doctrinam orsus sum clamare
Sincēram veri et amoris,
Et lapides in me iactare
Coeperunt mei propiores.

Capillos cinere conspersi,
Ex urbibus effugi vastus,
Et in eremum se immersi
Vt aves, dono dei pastus.

Supremi memor testamenti
Me bestiis mansuetis usis,
Et stellae malunt mei menti
Hilare radiis collusis.

Cum quidem urbem per argutam
Trānseo ego properanter,
Tum senes pueris solutam
Ampullam iactant arroganter:

“Spectate, ecce documentum!
Supērbus nolit conspirare.
Instruit stupidus commentum
Palato suo deum fare!

Videte pueri quam lentus!
Quam pallidus est, importunus,
Quam nudus, pāuper, ieiunus,
Quam est ab omnibus contemptus!”

***

In Borea vasta pinus deserta
In nudo cacumine sita,
Et nutans dormītat, et nive laxata
Vt nitido peplo vestita.

Et somniat ea in longis arenis,
Qua oriens ardet a sole,
Increscere unam maestam perpulchram
Palmam ardenti in colle.

Tres palmae

(Fabula orientalis, allegorica)

In torridis tesquis Arabiae latae,
Tres arduae palmae creverunt elatae.
Inter radīces ex terra maligna,
Vnda fontana sonabat benigna,
Tuta a sole vagaque arena
Sub viridis ramis algens, serena.

Et multi fuerunt solis occasus
Tamen viator erratus et lassus
Ad frigidam lympham ore ardenti
Nondum conquexit in umbra virenti.
Coeperunt arescere solis calōre
Folia laeta et rivus sonōrus.

Confremere coepiunt deo tres spatae:
“Ad marcescendum nos sumus enatae?
Num in deserto in cassum nutritae,
Aestu perustae et turbine citae,
Et nullum obtutum pascimur gratum?...
Iniustum, caelestes, est nostrum fatum!”

Haec ut dixerunt – in longinquitate
Se iam volvebant arenae auratae,
Ingerebatur tinnitus dissonus,
Supērfluit stragulis variis onus,
Eruens arenam secundum camelum
Camelus nutabat ut mari velum.

Solida tubera inter gemella
Pendebant natantia dēcora vela.
Manus suffusculae ea tollebant,
Et oculi nigri inde fulgebant...
Exiguo corpore Arabs pronato
Calcaria dabat equo citato.

Et se efferebat equus obnixus,
Atque salibat ut pardus perfixus.
Per umera equetis candida vestis
Effuse fluebat striis honestis.
Sibilans et clamans is nave cursabat,
Et equo admisso hastam citabat.

Mandra ad palmas se sonans allata,
In umbra earum castra locata.
Lympha oppleti aquales cantantes.
Capite hirto supērbe nutantes
Palmae salūtant iam hospitales,
Et bibere dat eis fons amicalis.

Cum noctis caligo terram offudit
Astrictos radīces securis contudit.
Alumnes annorum inanes occisae!
A pueris vestes earum discissae.
Minuta earum corpora plane
Et lente combusta igni ad mane.

Vt pimum auroram iubar ignivit,
Denuo mandra viam inivit.
In solo sterili frigidum unum -
Vestigium pressum - cinis ieiunum.
Sole reliquiae postea ustae
Et vento dilatae in campos angustae.

Nunc locus eremus et vastus adusque -
Non folia mussant sonax rivusque.
Et frustra opacum locus precatur -
Hic fervens arena tantum moratur,
Et vultur agrestis aeque ut nuper
Capturam inscindit et vellit insuper.

Folium

Folium quercus a ramo natali avulso
In campum abductus est, aspero vento impulso.
Exaruit, languit frigōre, aestu et malis,
Et tandem ad Pontem perductus est exanimalis.

Ad Pontem Euxinum crescit iuvenca platanus,
Ramos permulcens cum ea susurrat altanus.
In viridis ramis aves vibrantur venustae,
Quae canunt de laude virginis maris augustae.

Stirpi platani implicuit altae se erro.
Orātque hospitium gravi angōre et fero:
“Folium quercus sum miserum. Tempore brevi
In patria stricta increvi et adolevi.

Per terras Iam diu oberro fūtile unum,
Exarui sole vietum, insomne, ieiunum.
Ēxcĭpe ādvenam tuas ad frondes tenellas,
Complures mirabiles fabulas novi et bellas”.

“Quid mihi es? – reddit platanus virens responsum, -
Abes a natis meis - luteum, flavum, detonsum.
Scis multum, sed quid mihi fabulae tuae vetustae?
Iam implevērunt aures meas aves venustae.

Abi viam tuam lustrator, tu es alienus!
Floreo soli, cuius sum pulchritudo et venus.
Patulos ramos meos expando laxe, hilare,
Et meas radīces interluit frigidum mare”.

Et taedet et triste

Et taedet et triste! ad neminem vero adire
Miseriiae animi horis…
Optata... quid usus aeterno et vane gestire?
Nam transeunt anni, qui sunt potiores!

Amare – quem tandem? Ad breve non operae est,
At iugiter non potest sane …
Si te Introspectes? praeteritum ibi abest,
Et laetum et dolor, ibi omne inane.

Quid motus? nam serius ocius morbus dulcatus
Dilabitur nomine mentis.
Et vitam, si diligenter inspicias catus,
Tam iocum cassum et fatuum sents!

Gladiator moriens

I see before me the gladiator lie...
Byron

Praegestit Roma libera… Furenter,
Vulgus fremit. Spectaculo fruuntur.
Sed ille iacet, fixo latere, silenter,
In pulvere cruenta genua labuntur…
Obtutus vane orat puter et affectus.
Corōnat probrum et victoriam senator
Palpator laude fastosus et dilectus …
Quid lautis et vulgi victus gladiator?
Oblitus despicatus… histrio explosus.

Et sanguis eius fluit, atoma concīsa
Praeterlabuntur, hora proxima… en visa
Eo obversantur… Danubii mansuetae
Ripae liberae… et florent glebae letae…
En pugnae gratia familia abiecta,
Exsucta patris brachia porrecta,
Ad se adiiutum vocans senectuti…
Amati colludentes liberi arguti.
Frustra expectitur cum gloria et praeda!
Serviculus! Ut fera caesus nemoralis,
Est vulgi ferrei voluptas brevis quaedam…
Ignosces Roma pathica et pars natalis!...

O gens Europae, tu sicīne idem,
Hallucinantium res cultus pridem,
Ad bustum ignominiose es conversa,
Defessa bello motuum et dubiorum
Es sine spe fideque - lusus puerorum -
A vulgo iubilanti tu in risum versa!

Et suspirata, plena poenitentiae,
Tu lumina advertis ante interitum
Serenae purae iam adulescentiae,
Quem ulceri humanitatis tu oblitam
Iam diu habes celsae affluentiae.
Contendens conturbare novas torsiones
Depasceris odaria antiquitatis,
Dierum blandas equitum traditiones –
Sopores arrisorum quae inefficaces.