Poetae Russici praestantissimi Latine : I
Poetae Russici praestantissimi Latine
(pars I)
ab Andrea Curascinio redditi
Disceptationes de redditis in Foro ponite in articulo “Translationes”
M. Lomonosov
Versus in itinere in Petergof scripti anno 1761
Cicada cara, quam es fortunata!
Felicitate plus hominibus dotata!
In herbis mitibus aetatem agis
Roremque melleum deliciose trahis.
Contemptui es multis quidem creatura,
Atqui regina liquida es vera in natura;
Tu angelus corporeus, vel potius inanis!
Exultas et incantas, secura, liberalis.
Ubique omne tuum, quid oculis aspicis,
Non quicquam petis, non ullas preces dicis.
M. Lermontov
Pugio
Te diligo mi chalybs care et insone,
Sodalis splendide atque nivalis.
Georgius tacitus te cudit ultioni,
Ad pugnam trucem acuit circassus liberalis.
Te mihi manus liliacea donavit
Ad memorandum, sub disiunctione,
Et primo haud sanguis te cohumidavit,
Sed lacrima praeclara - gemma torsionis.
Et nigri oculi in me coniecti,
Maestitiae arcanae et obscurae pleni,
Tum hebescebant, tum fulgebant recti,
Ut chalybs tuus igni tremulo et leni.
Mi datus comiti, elinguis amoris arrabo,
Et fungeris non frustra tuo vice,
Admodum non mutabor et animum durabo,
Aeque ac tu, mi ferrei amice.
Precatus
Mater Domini, nunc prece adoro
Ad effigiem tuam, acrem candentiam,
Neque salutem ante proelium oro,
Nec gratias ago, vel poenitentiam,
Neque pro anima mea deserta
In frigido mundo orbi erronis.
Immo! Pro virgine casta, aperta,
Quem volo commitere tibi patronae.
Fac dignam animam eius beatam.
Curis impletos comites manda,
Iuventutem serenam, senectutem pacatam
Cordi non immiti pacem sperandam.
Cum hora advenerit summa, letifera,
Animam splendidam mitte acceptum,
Mane arguto, seu nocte somnifera
Ad cubile angelum triste electum.
***
Quid refert vivere!.. Res gerere
Vel non gestare – angor est -
Ut inquietus Genius, ubique praesens,
Ut fida coniunx, proximus adest;
Caterva cum arguta belle esse,
Et intra parietubus inesse;
Gustare odium, et animam amando,
Ut semel fabuletur istud quando;
Involuntarie qualibet cerni parte
Sub vultus pondere sublato,
Quod quaequa femina Iuda rato,
Vir adulator stultus sit ex arte.
Perspectum vero operam si dabis -
Tum multo laetius e vita demigrabis.
Extremitas! Quam est vocale dictum,
Quam multum – parum habet id;
Postremus gemitus – et expeditum,
Nil superest – postmodo vero quid?
In conditorio condēris post de more,
Abrodent ossa vermes cum tempore,
Ac te successor tempestive, luctuose
Opprimet monumento oneroso.
E bona sua animae natura
Iniurias ignoscet tibi sane,
Utilitati tuae (ecclesiaeque plane)
Expediet perfuncti sacra pura,
Qua sonos (est tristissimum narratu)
A te excipi non est fatum.
Si obiisti mortem colens fidem
Ut Christianus, tum granites
Per quadraginta annos quidem,
Vocabulum manebit tuum nitens;
Coangustabitur cum sepulcretum
Tunc artum tuum cubile desertum
Confossum erit manu animosa...
Et arca altera ponetur tenebrosa.
Accumbet tecum per tacitum
Femella quaedam tenera et bella,
Iucunda, parens, licet lurida puella;
Sed neque respiratu nec adspectu
Sollicitabitur requies tua nuda -
Mi Domine, qualis est beatitudo!
***
Quum seges alta fluctuans flavescit,
Et silva tepida insonat ventuli afflatu,
Pometo prunum rubeum latescit
In umbra voluptabili sub viridi ornatu.
Quum sparsa rore limpido fragranti,
Rubente vespera seu mane aurato,
Desub arbuscula me capite nutanti
Salutat convallaria benigne odorata;
Quum ludens solo currit gelida fontana
Et, somno inquieto mentem mersitans,
Friguttit fabulam de glebis mi arcanam
Tranquillis, unde currit crepitans, —
Tum lenit meae animae sollicitudo,
Tum dilabuntur frontis sulci mei, —
Et potest tum intellegi a me beatitudo,
Et video in caelo vultum dei…
Meus daemon
Natura eius mixtio malorum.
Per nubes volitans diales,
Aquarum spumam, strepitum roborum,
Procellas ille amat confatales.
Obrutus foliis caducis, bracteatis,
Stat thronus incitus depictus,
Quo coram animis exanimatis,
Insidet maestus et afflictus
Is diffidentiam iniicit,
Amorem liquidum respuit,
Cruorem frigide despicit,
Precatus omnium abnuit.
Et tonum sensuum altorum
Cupiditatum voce premit,
Et Musa mitium oestrorum
Immanes oculos contremit.
Velum
Aspicitur velum semotum
Caerulea nebula sali!..
Quid quaerit in gente remota?
Quid liquit in terra natali?
Colludunt fluctus, ventus ferit,
Curvescit malus atque mugit...
Eheu! Felicitatem haut quaerit,
Felicitatem neque fugit!
Sub eo clarius sapphiro flumen,
Superne radius auratus it...
At id procellae petit culmen
Veluti quies in procellis sit!
Somnus
In valle Dagestāni, aestu navo,
Immobilis iacebam perforatus,
Fumabat etiam vulnus grave,
Guttatim cruor destillabat artus.
Ab omni circumdatus saxis in tacito,
Iacebam solus in arena vallis,
Urebat summa meque sol immite,
Sed vinxit somnus me letalis.
In solo genitali vidi per quietem
Illustrem cenam vesperam, et comes
Maritas iuvenes de me perlaetum
Sermonem inter se habere floricomas.
Sermonis laeto non partipicata
Sedebat ibi sola et cogitabunda,
In somno erat, non sibi ignorato,
Soluta anima et vagabunda.
Et vallem Dagestani somniabat,
Cadaver ibi notus recubare,
Adversum vulnus nigrens effumabat,
Et cruor fluxu frigido stillare.
Tamara
In portis profundis Darialis,
Qua Terek intonat et petit,
Atricolor turris fatalis
Atrato in scopulo stetit.
In celsa hac turri vetusta
Tamara vivebat primaeva:
Ut angelus caeli venusta,
Ut daemon perfida et saeva.
De turri pertenuis ignis
Per tenebras noctis fulgebat,
Viatori ulli insignis
Itineris quiem suadebat.
Illic nabant aurae serae
Lenesque Tamarae optabilis,
In his erant veneres merae,
Et dicio quaedam mirabilis.
Ad vocem invisam cedebat
Mercator, opilio, miles,
Et illum obvium habebat
Vir taetricus mutus sterilis.
Sericis et gemmis cubabat
Ornata in plumeis stratis,
Et hospitem expectabat
Duobus spumatis cyathis.
Se conserebant ardentes,
Et ora eorum haerebant,
Sonores torvi, insolentes,
Per noctem illic recinebant.
Quasi in turri hac sacri
Faeminae centum et viri
Conveniant nuptiis – acri,
Feralibus feriis – diri.
Cum radii primi et lenti
Per ardua montis labuntur,
Silentium ex continenti
Et umbra illic consequuntur.
Sola Terek in portis Darialis
Tacitum fragose rumpebat;
Modo unda spumata nivalis
Сonfinem undam urgebat.
Tum frigidum corpus sopitum
Cum fleto abhinc rapebatur,
In fenestra figmentum tacitum -
“Ignosce” istinc ferebatur.
Tam vocula dulcior lilia,
Tam erat tenellus discessus,
Veluti ecstasim concilii
Suadebat, amoris amplexus.
Nubes
Nubes caelestes, errones aeternae!
Serie candida, campo profundo,
Ut ego exules volatis supernae
Ad teporem ab aquilone iucundo.
Quisnam vos agit: fata fortunae?
Odium patens, latens invidia?
Vel scelere premini importuno,
Vel amicorum crudeli perfidia?
Non! Semper liberae, gelidae estis,
Vos pertaedet segetum sterilium...
Nec animi motus nec dolores habetis,
Neque patriam, neque exilium.
Scopulus
Nubecula aurata pernoctavit
Scopuli in pectore immanis.
ludens laete per caerulis vanis,
Multo mane cito avolavit.
Sed mansit in ruga vestigium udum
Scopuli veteris. Stat solitarius
In cogitatione defixus, statarius,
Et lacrimas dat deserto in nudo.
A. Pushkin
***
Amabam te… Emortuum non plane
In anima fortasse habeo amorem,
Sed stimuli te amplius non urant sane
Non tibi volo facere dolorem.
Amabam te elinguis desperanter,
Tum verecundia, tum aemulatu ustus,
Amabam te tam arte, tam flagranter,
Aeque ac ego amet te mas iustus.
***
Qua oras, novi solum,
Alludit mare castigate;
Serenum ibi coelum,
Sol ardens torret prata;
Querquetis caret – tesqua nuda
Secundum mare patent lata.
Somnianti
Tu in sollicito affectu habes delectationem;
Te iuvat lacrimas manare,
Irrita flamma cruciare opinationem,
Demissionem animi in corde occultare.
Non amas, crede, tu amorum imperite.
Te utinam, fractorum sensuum quaesitor,
Vesania amoris impotens teneret,
Venenum eius omne in sangune ferveret;
Et per vigilis noctis longas horas,
Vocares requiem fallacem, maestos
Conivens frustra oculos funestos,
In cubili dilaniarent te maerores,
Complectereris plorans calidos vestitus
Aresceres cupidine sterili furens! –
A te abiectus esset tandem situs,
Ingratam spem non aleres tu umens!
Non! Ad pedes deflens supplicares
Amicae tuae tumidae ac insolenti,
Pallens, tremens, impos mentis,
Tum deos summos conclamares:
“Di reddite mi mentem sanam dum viventi,
Et rapite a me fatalem istam speciem;
Amorem satis habui, referte requiem…”
Sed amor tristis et imago diligentis
Restarent in aeternum tuae menti.
A. Barto
Lepusculus
Lepusculus desertus a puella -
Permansit imbre orto in scabello.
Descendere non potuit misellus,
Demaduit admodum eius vellus.
K. Chukovsky
BARABEK
canticula Anglica
(Ad cavillandum manduconem)
Robin Bobin Barathrinta
Comedit viros quadraginta.
Item vaccam atque bovem,
Et incurvum lanionem,
Plaustrum atque rotas,
Et rutabulum et scopas,
Incudem cum ferrario
Templum cum viridario.
Et deinde clamitat:
“Venter mihi dolitat!”
Panis butyro illitus
Iuxta porta nostra situs
Ante villam,
Olim panis butyro illitus
Vixit cum hilla.
Concupivit panis
Spatiari,
Et in herbula
Volutari.
Secum pellexit viraginem
In pratum,
Bucculentulam similāginem
Ambulatum.
Sed theini pocilli cum magna maerore
Pulsantes, crepantes magna clamore:
“Panis illitus
Tu es cerritus,
Extra portas ne prodeas inscitus,
Si autem ibis
Interibis,
Feli osculum incides!
Feli osculum,
Feli osculum,
Feli osculum,
Incides!”
Medica
Ranunculus solitarius
Aegrotare coepit gravius.
Advolavit et alloquitur pica:
“Medica sum, tua amica!
Mihi in rostrum insili
Illico morbus desinet!”
Gam! Et comedit.
Porcellus
Reptant felis parvi pulli
Vagiūntque lineati.
Quam gratissimi Tatūllae
Parvi pulli modo nati.
At carissimus Tatūllae
Neque pullus lineatus,
Nec catellus,
Vel capellus,
Solum simulus porcellus.
Erinacei rident
Ad canaliculam
Duae vermiculae
Erinaceis vendunt aciculas.
Cachinnant parvi eri!
Non possunt a risu contineri:
“Vos stultae estis vermiculae!
Non opus est nobis aciculis:
Nosmet perspersi illis
Tamquam pulli pilis!
Gallina
Apud me gallina est versata.
Vah, quam erat callida et grata!
Tunicas et calceos mihi suebat,
Dulcia sapida liba torrebat.
Negotiis perfectis, assedit ad puellas,
Carmina decantat, enarrat fabellas.
Fedotka
Fedotka - pupillus misellus,
lacrimat infelix puellus:
Neminem habet iste fere,
Quis misereatur eius vere.
Solum amitam, avulum et matrem,
Solum avulam, avunculum et patrem.
Viri fortes
canticula Anglica
Nostri operarii
Fortes vestiarii:
“Minime pavemus feras,
Lupos, ursos et pantheras!”
Ultra saepes exiendo,
Cocleam conspiciendo -
Expaverunt,
Diffugerunt!
Tales operarios,
Fortes vestiarios!
Quid fecit Mura
Mura soleam sub grumo
Obruit in horti humo:
- Cresce mea solea,
Cresce mea paula!
Ego spargam soleam
Acula e dolio,
Se promittet planta -
Mira arbor tanta!
Nudipedes ventitabunt
Muram nostram laudabunt:
Soliis maturis strictis,
Talis verbis eae dictis:
“Papae! Muram bellam,
Prudentissimam puellam!”
Musca fusca
Musca stridula, Musca scitula,
Aurato nitenti capitulo.
Foras lusum cum contendit
Nummum temere offendit.
Pecuniam in foro dempsit,
Samovar ventrosum empsit.
“Blattae carae adventote
Team meam degustote!
Blattae brevi veniebant
Crebra pocula bibebant,
Acari vero et pediculi,
Plenos ternos caliculos,
Cum lacte et cum spira
Poma edunt, rodunt pira.
Musca omnes invitat
Natalem diem celebrat!
Ad eam pulices iverunt,
Ocreas donaverunt.
Ocreae vero insolitae
Auratis fibulis munitae.
Advenit ad muscae
Anicula apis,
Condonavītque fuscae
Dulce mel e campis.
“Papilio venusta,
Quid patellae tuae vacant?
Crustula, sodes, gusta!
An epulae meae non placunt?”
Repente quidam extraneus
Araneus,
Coepit abstrahere Muscam
Fuscam -
Necaturus misellam,
Perditurus puellam!
“Boni hospites iuvate!
Hunc Araneum necate!
Vos saturabam,
Vos madidabam,
Me relinquere nolite
Meae vitae subvenite!”
Sed scarabei et vermiculi
Expaverunt,
Per rimas ac per angulas
Diffugerunt:
Blattae
Sub grabatum,
Erucae
Sub lactucam,
Libelli sub scabellum.
Nolunt gerere hoc bellum.
Ne quis quidem ex loco
Commovetur.
Iam iam Musca fusca
Occidetur!
Gryllus vero timefactus
Occasionem turbae nactus
Salit, salit, salit, salit
Sub ponticulum,
In scrobiculum,
In calyculum.
Scelio vero haud iocatur,
Musca ab eo firme ligatur.
Infigit dentes acutos in pectus
Sanguinem sugit labore provectus.
Musca misera plorat,
Iactatur,
Scelio vero laborat,
Laetatur.
Alicunde perminutus
Culex volat forte,
Sonus redditur acutus,
Laternam manu portat.
“Ubi scelio, ubi necator?
Nihil te paveo, crudus praedator!”
Prompte in Araneum
Se praecipitat,
Harpe stricta splendida.
Caput detruncat
Culex advenit ad Muscam,
Manum prendit eius fuscam
“Scelionem decollavi,
Te secunde liberavi,
Sume, mi anime, meam amorem
Volo te ducere nimis uxorem!”
Ecce blattae et libelli
Se subducunt e scabellis:
“Laus, laus Culici –
Forti victori!
Cicindelae advenebant,
Igniculos accendebant.
Factum est gaudenter
Optime, excellenter!
Heus, centipedae
Se coniicite in pedes,
Huc musicos vocate
Et nobiscum saltitate!
Musici advolabant,
Tympana afflictabant.
Bom-bom pulsant -
Musca Culexqe saltant!
Post eos sequitur Blatta
Ocreae ta-ta, ta-ta!
Cicadae cum pulicibus,
Erucae cum cimicibus.
Scarabei cornuti,
Viri perquam arguti,
Pileola iactant,
Cum tineis saltant.
Cito-cito, cito-cito,
Saltare coepit alucita.
Populus laetatur -
Musca Culici locatur
Strenuo, audaci,
Iuveni pertinaci!
Suis calceis Formicus
Haud parcet puniceus,
Cum Formica saltat
Cicindellis nictat.
“Ah belli cicindellae,
Ah scitulae puellae.
Carae-carae-carae-carae
Meae stellae!”
Ocreae crepitant,
Fulmenta afflictant.
Animalcula saltitant.
Collaetabuntur recte
Usque ad mane insecta:
Musca omnes invitat
Dies festos celebrat!
Telephonum
En tinnitus telephoni clarus:
- Quis compellat?
- Barrus.
- Ubi es?
- Ad feles.
- Quid tibi vis?
- Socolatam sis.
- Cui?
- Meo infantuli.
- Multumne vis mittam?
- Libras puto triginta
Quadragintave:
Illo, credo, sat erit nave
Nam ille dum crescens
Admodum est adolescens.
Post crocodilus telefonavit
Meque lacrimans rogavit:
- Mi bone, sodes, cito
Supercalceos emitto
Mihi, coniugi et Tito.
- Paulisper siste, mane!
Nonne illa septimana,
Duo paria tibi meorum
Missi supercalceorum?
- Illorum proximorum
Iam dudum sumus obliti,
Nam eis implevimus venter.
Et quando novi ac meliti
A te ad prandium mittentur,
Duodecim paria tuorum
Expectamus supercalciorum!
Telefonabant pos olores:
- Licetne, ut mittas, colores!
Post telefonabat pithecium:
- Mitte, sis, librum in synoecium?
Post autem telefonavit ursus
Uncat et crepat, iterum et rursus.
- Siste, urse, noli uncare,
Explica, quid vis rogare?
“Mu’ et “mu” sed ille modo,
Hoc sermone multinodo
Me omnino īmplicat -
Quidnam hoc signīficat?
- Ego nihil intēllego bone,
Amabo te, tubulum pone!
Postea ardeae telephonabant,
Guttas medicinales rogabant:
- Ranis usque expletae commodum,
Alvi nobis perdolent admodum!
Tales tricae eiusmodi
Quotidie incommodi!
Tin-ti-tinus,
Tin-ti-tinus!
Tum tarandrus telephonat
Tum delfinus!
Nuper duae telephonantes
Dorcades adblaterantes:
- Verumne rotacula decremata
Omnia, crudeliter igne sublata?
- Ah, dorcades, num deliratis?
Quid dorcades blateratis?
Rotacula non decremata,
Et oscilla quoque servata!
Quam celerrime saltate
Ea ipsi inspectate!
Sed dorcades neglegentes,
Nugari pergunt non audientes:
- Verumne rotacula decremata
Omnia, crudeliter igne sublata?
Stupidae dorcades immensum!
Nihil habent comprehensum!
Heri vero mane
Cangurus urbane:
- Haecne domus Lavapuris?
Tum declamo turbatus, irae glomus:
- Minime! Alia haec domus!
- Ubi igitur Lavapure?
- Non possum omnino indicare...
Tibi alio oportet telephonare.
Ego trinoctium vigilavi,
Exanimavi.
Vellim tandem somniare,
Vires recreare...
Eo dormitum - affatim!
Et telephonema statim!
- Quis talis?
- Сamelopardalis.
- Quid accidit?
- Miseria inopinate!
Quantocius huc festinate!
- Quid rei est?
- Salva!
- Quem?
- Hyppopotamum!
In palude concidit. O malum!
- Concidit in palude?
- Ibi inest adhuc!
Nec huc nec illuc!
Eheu! Nisi auxilio venies, belle –
Tum submergetur palude misellus!
Morietur, occidet, peribit,
Hyppopotamus! Sed etiam residet...
- Sane! Curro! Propero!
Adiuvabo si potero!
Oiei! Non facilis est res e lama,
Extrahere Hyppopotamum!